Birleşik fiil

Birleşik fiil

Birleşik fiil, bir eylemi karşılamak üzere isim veya fiile bir yardımcı fiilin getirilmesiyle yapılan kelime grubudur. Yapılışlarına göre üçe ayrılır:

A) kurallı birleşikşik fiil getirilerek yapılan birleşik fiiller [değiştir]

Bulun-, et-, eyle-, kıl-, ol-, yap- yardımcı fiilleri isimle birleşerek birleşik fiil yaparlar. Bunlardan et-, eyle-, yap- geçişli (nesne alan) birleşik fiiller yapar: affet-, alay et-, alt et-, göz et-, hisset-, kabul et-, naklet-, reddet-, oyun et-, sabret-, şikayet et-, şükret-, telefon et-, terk et-, zannet-, yok et-; hasta eyle-, sabreyle-, kul eyle-; namaz kıl-; gürültü yap-, program yap-, spor yap-; adam ol-, dost ol-, kör ol-, memnun ol-, pişman ol-, sağ ol-; gelmiş bulun-, yapmış bulun- vb.

B) Fiile yardımcı fiil getirilerek yapılan birleşik fiiller [değiştir]

Fiile, (kurallı) birleşik fiil yapan bil-, dur-, gel-, gör-, kal-, koy-, yaz- fiillerinin getirilmesiyle yapılır. Bu grupta yardımcı fiiller, kendi anlamlarıyla değil, sadece yardımcı fiil işleviyle çekim unsuru olarak görev üstlenirler. bil- yeterlik; ver- tezlik; dur-, gel-, gör-, kal-, koy- sürerlik; yaz- yaklaşma ifade eder. Bu fiiller, asıl fiillere zarf-fiil eki getirilerek birleştirilirler: durabil-, gelebil-, gülebil-, satabil-, yazabil- (yeterlik); alıver-, çekiver-, soruver-, takıver- (tezlik); bakıp dur-, gidedur-, süregel-, isteyigör-, bakakal-, oturakoy- (sürerlik); düşeyaz-, öleyaz- (yaklaşma). Bunlardan -ıp, -ip, -up, -üp’lü zarf-fiil eki sadece dur- fiiliyle birleşik fiil yapmaktadır. Bir fiil kök veya gövdesi ile kalıplanmış bir fiilin bir ekle birleşip bir araya gelmesiyle oluşan fiillerdir. FİİL+FİİL şeklinde kurulur. YETERLİLİK FİİLİ: Fiil + e bilmek --- sevebilmek, konuşabilmek (Olumsuzu) Sevememek , Konuşamamak TEZLİK FİİLİ: Fiil + i vermek --- Bilivermek. söyleyivermek (Olumsuzu) Bilivermemek , söyleyivermemek YAKLAŞMA FİİLİ: Fiil + e yazmak --- Düşeyazmak , Kırılayazmak (Olumsuzu) Yoktur. SÜREKLİK (SÜREKLİLİK) FİİLİ: Fiil + e durmak , e koymak , e gelmek, e kalmak, e gitmek = gidedur, yazakoy , süregel, bakakal, olagiden

C) Anlamca kaynaşmış, deyimleşmiş birleşik fiiller [değiştir]

Eksiz veya çekim eki almış bir isimden sonra yardımcı fiil getirilerek yapılan birleşik fiillerdir. Bunlar anlam bakımından Türkçedeki deyimlerin bir kısmını meydana getirir: baş kaldır-, el aç-, çile çek-, diş bile-, göz ko-, gönül ver-, kol gez-, nazar değ-; başa gel-, baştan çıkar-, canını al-, deliye dön-, elden ayaktan düş-, elini eteğini çek-, kolunu kanadını kır-, yoldan çık- gibi.

DUYURULAR
 
TÜRKİYE'NİN EN İYİ ÖDEV ARAŞTIRMA PORTALI www.odevarastir.tr.gg 1 YAŞINDA......
 
Bugün 15 ziyaretçi (17 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol